Mshauri kwa vizazi vya Wakenya, kutana na David Kinjah, baba mungu wa baiskeli aliyemfundisha Chris Froome jinsi ya kuendesha
Ni 2013. Katika kivuli cha chumba kilichojaa sehemu nyingi za baiskeli, nyara, magazeti ya kuendesha baiskeli na midoli laini, kundi la wavulana hujiegemeza ili kumtazama kwa ukaribu mwendeshaji kwenye skrini.
TV ndogo ya setilaiti ni nyongeza mpya. Ilinunuliwa mwaka uliopita na kocha wao David Kinjah, ununuzi wake ulikuwa wa ubadhirifu, ingawa unakaribia kuthibitisha uwekezaji mzuri.
Lengo lao ni mmoja wa wanafunzi wa zamani wa Kinjah na, kama wao, mwanachama wa timu ya Safari Simbaz.
Likimaanisha ‘simba wanaotangatanga’, jina hilo linarejelea jinsi yeye na wavulana waliokuwa wakitazama walivyojifunza kuendesha baiskeli walipokuwa wakilala kwenye boma la nyanda za juu kaskazini mwa Nairobi.
Zaidi ya maili 4,000, mpanda farasi kwenye skrini anakaribia kushinda Tour de France.
Chris Froome anaweza kuwa na pasipoti ya Uingereza lakini alizaliwa, na kwanza aliendesha baiskeli, nchini Kenya. Mtu aliyemfundisha jinsi ni David Kinjah.
Mkimbiaji wa kwanza Mwafrika mweusi kusajiliwa kwa timu ya wataalamu wa Ulaya, katika nchi inayohusishwa kwa urahisi na mbio za masafa, barabara iliyompeleka Kinjah kwenye mbio za baiskeli na kuwa kocha wa mara moja na mshauri wa timu maarufu zaidi duniani. mwendesha baiskeli ni mrefu.
Baada ya kuacha shule katika umri mdogo, kama Wakenya wengi Kinjah alivyokuwa na ndoto ya kuwa mwanasoka.
‘Kenya kweli ni taifa la wanasoka ambalo lina tatizo la kukimbia,’ Kinjah alieleza wakati Cyclist alipompata kabla ya Ziara ya mwaka huu.
‘Lakini ufuo ambao nilicheza ulikuwa mbali sana, kwa hivyo ningekimbilia huko,’ Kinjah anakumbuka.
‘Ilikuwa takriban kilomita 34 kila siku, na nilikuwa naanza kugeuka kuwa mkimbiaji kwa bahati mbaya.
Kwa bahati, baba ya rafiki yangu alikuwa na baiskeli ambayo tulikuwa tukijifunza kuendesha, kisha nikapata BMX kwenye duka la taka na nikaanza kuiendesha hadi ufukweni.
Nikiwa njiani, ningeingia kwenye mbio ndogo na watu ambao ningeona kila siku, kwa hivyo nikaanza kujaribu kufanya baiskeli yangu iwe haraka kwa kuweka mpini wa chini na nguzo kubwa ya kiti iliyotengenezwa kwa bomba kuukuu. '
Akiwa na baiskeli yake mpya iliyoboreshwa hivi karibuni, Kinjah alianza kwenda nje akiendesha peke yake.
Tofauti na sehemu nyingine za Afrika ambazo zilikuwa zimetawaliwa na Ufaransa, wakati huo hakukuwa na utamaduni mwingi wa kuendesha baiskeli nchini Kenya.
‘Kulikuwa na kundi moja la watu niliowaona ambao walikuwa waendesha baiskeli wanaofaa. Walivaa Lycra na helmeti za kuchekesha. Siku moja nilianza kuwafuatilia.
‘Lazima walikuwa na siku rahisi kwa sababu niliendelea nao kwa muda mrefu.
‘Mwishowe, mmoja wao akaniuliza unafanya nini kwenye baiskeli hii ya kuchekesha?’
Kwa kutaka kujua kuhusu yule kijana mpanda baiskeli yake ya ajabu, waendesha baiskeli walimwalika Kinjah kwenye mojawapo ya safari zao za kupanda milimani.
Sehemu kubwa ya Kenya iko kwenye mwinuko na nadharia ina kwamba hii ndiyo sababu inayowezekana ya idadi yake ya ajabu ya wakimbiaji wastahimilivu.
Ingawa Kinjah aliishi karibu na ufuo wa bahari kwenye usawa wa bahari, mara tu unapohamia bara kutoka alikoishi wakati huo, vilima huinuka haraka kwenda juu.
Njia ambayo waendeshaji wangepitia ilipanda kupitia miji ya Mazeras na Mariakani, kisha kuzunguka hadi Kaloleni karibu na urefu wa mita 200.
‘Katika kilima cha kwanza kabisa walianza kushambulia na nikaangushwa,’ anasema Kinjah. ‘Hapo juu nilikuwa na hasira sana. Nilidhani watu hawa wamenialika nitumie kama mfuko wa kupiga ngumi.’
Lakini waendeshaji walipojipanga upya walimwambia Kinjah kuwa walivutiwa na upandaji wake. Licha ya hayo, kijana huyo hakufikiri kwamba angeendelea kupanda mlima unaofuata na akawaambia wasonge mbele.
‘Mbele kidogo, niliona baiskeli zao zikiwa zimepangwa kando ya kibanda cha barabara. Walikuwa pale wakipata chai [chai] na keki za mandazi. Sikusimama kwa sababu sikuwa na pesa, lakini waliponiona napita walimaliza chai haraka na kuanza kunifukuza.
‘Sikutaka kuwa begi lao la kuchomea tena kwa hivyo niliendelea kukanyaga. Nilipofika juu ya vilima hadi Kaloleni, niliweza kuona mpanda farasi mmoja tu akifuata!’
Waendeshaji kwa haraka wakamchukua Kinjah chini ya ulezi wao, na mmoja, mtu anayeitwa Sabri Mohammed hata alipata baiskeli ya ziada ili aweze kuirekebisha na kuanza mazoezi ipasavyo. ‘Niliwaza, “Hawa jamaa si wabaya hata kidogo!”’
Mohammad alimfundisha Kinjah kurekebisha baiskeli, na punde si punde akawa anaendesha klabu.
Alizidi kuhangaikia baiskeli, kufikia 1999 Kinjah alikuwa amekamilika vya kutosha kuanza mbio nje ya nchi akiwa na timu ya mahiri ya Kenya, na baada ya kuendesha vizuri kwenye Tour of the Seychelles alialikwa na mkuu wa UCI kujaribu kufuzu kwa mashindano hayo. Mashindano ya Dunia ya mwaka unaofuata.
Baada ya kupata kiingilio, na bila usaidizi mwingi kutoka kwa shirikisho lake la kitaifa, timu ya Ufaransa ilimkopesha baiskeli ya majaribio ya muda ili kushindana nayo.
Mwaka uliofuata, Index ya kikosi cha Italia–Alexia alimpa Kinjah kandarasi ya kupanda gari pamoja na mshindi wa Giro d’Italia Paolo Savoldelli kwa msimu wa 2002.
Hatua hiyo ingemfanya kuwa Mwafrika wa kwanza mweusi kupanda kwa kiwango cha juu kama hicho. Cha kusikitisha ni kwamba timu hiyo ilianguka mwaka wa 2003, na kumwacha Kinjah akijitafutia riziki katika mbio ndogo za Ubelgiji na Uholanzi.
Katika miaka iliyofuata, Kinjah alishiriki mara kwa mara katika Michezo ya Jumuiya ya Madola, na katika mbio za baiskeli za milimani. Pia alitumia nguvu zake zaidi katika kuendesha mradi wa Safari Simbaz (tazama safarisimbaz.com) ambao angeuanzisha mwaka wa 1998.
Kwa kuunga mkono uungwaji mkono aliopewa Kinjah na waendeshaji gari waliomchukua kwa mara ya kwanza milimani, Simbaz walikuwa kundi legelege la watoto wa huko ambao Kinjah aliwaangalia na kuwafundisha kuendesha na kutengeneza baiskeli nyumbani kwake. nyumbani nje ya Nairobi.
Kwa Kiswahili, ‘Mzungu’ ina maana ya ‘mtangatanga asiye na malengo’. Hapo awali ilitumika kwa wagunduzi wa mapema wa Uropa, neno hili limekuwa maelezo chaguo-msingi kwa watu wa Ulaya katika eneo la Maziwa Makuu ya Afrika.
Kwa Kinjah, ujio wa mmoja katika kiwanja chake cha Safari Simbaz ulikuwa wa mshangao.
‘Nilikutana na Chris Froome kwa mara ya kwanza kupitia kwa mama yake alipokuwa na umri wa miaka 11. Aliachwa na akatafuta mtu wa kumtunza huku akifanya kazi ya physiotherapist.
‘Ndugu wakubwa wa Chris walikuwa wamerudi Uingereza katika chuo kikuu. Hivyo Chris akaachwa. Hakika alikuwa mvulana wa mama na alionekana mpweke.
‘Waliishi katika eneo la mtu tajiri, lakini walikuwa wakikaa katika makao ya watumishi. Watoto wengine wote aliowajua walikuwa katika shule bora zaidi, kwa hiyo alikuwa peke yake sana.
‘Alikuwa akija kwenye kiwanja kwenye BMX yake ndogo. Rafiki yake mkuu alikuwa baiskeli yake.’
Licha ya tabia ya aibu ya Froome na udadisi wa awali wa watoto wengine, kwa haraka alionekana kujisikia yuko nyumbani.
‘Hakukuwa na wazungu wanaokuja kijijini. Kwa hivyo kumuona Chris mwanzoni ilikuwa ya kushangaza. Ghafla kuna mtoto huyu ambaye huja kila siku shule zikifungwa na kuzurura.
‘Hakukuwa na watoto wengine wa Mzungu pale, lakini alionekana kutojali.’
Kwa kweli, licha ya kuwa mtoto pekee wa kizungu aliyepanda na Simbaz, katika mambo mengi kijana Chris Froome hakuonekana hata kidogo.
‘Hakujua chochote kuhusu mbio za magari, alikuwa kama mtoto mwingine yeyote. Kila kitu kilikuwa cha kuvutia kwake. Alitaka kujifunza jinsi ya kurekebisha baiskeli yake, alitaka kutembea nasi kwa safari ndefu zaidi.
‘Kisha akaanza kuomba kuja kwenye mbio. Alikuwa makini tangu mwanzo lakini hakuwa mpanda farasi hodari. Alikuwa mdogo, alikuwa mwembamba, alikuwa na haya.
‘Hatukumchukulia kwa uzito. Lakini juu alikuwa na nidhamu sana.’
Kijana Froome alianza kutumia muda wake mwingi wa mapumziko katika akademi ya matangazo ya Kinjah.
Akijulikana kama 'mnyoofu' kwa umbo lake la maharagwe, alianza kushindana katika mbio za wavulana ambapo waendeshaji baiskeli nzito za Kiholanzi na BMX waliogongwa walipanda pamoja na wale waliobahatika kumiliki, au walioomba, baiskeli inayofaa ya mashindano..
Huku vijana wengi wakiendesha na kukimbia, eneo la Kinjah likawa kitovu cha maonyesho ya baiskeli ya Kenya.
Bado, si lazima Kenya ionekane wakati huo. Umaskini wa muda mrefu, kuongezeka kwa mivutano ya kikabila na shambulio la al-Qaeda katika Ubalozi wa Marekani mjini Nairobi mwaka 1998, kulimaanisha kwamba kuendesha baiskeli kuzunguka mashambani na vitongojini lilikuwa jambo hatarishi, hasa kwa mvulana wa kizungu mwenye umri wa miaka 14.
Baada ya kuhitimu kutoka Shule ya Banda jijini Nairobi, na huku bahati ya familia hiyo ikiwa imeongezeka, Froome mwenye umri wa miaka 15 alihamia Afrika Kusini ili kuendeleza elimu yake.
Akiwa na umri wa miaka 17, hatimaye alipata baiskeli yake ya barabarani. Licha ya hatua hiyo, mdudu huyo wa baiskeli alikuwa amekaa naye, na wakati wa likizo alikuwa akirudi kupanda na Kinjah na Simbaz.
‘Alionekana mwenye furaha sana kurudi na wavulana hao,’ alieleza Kinjah. ‘Daima hufanya vicheshi visivyo na maana.’
Kinjah alianza kumfundisha Froome kwa mbali, licha ya kuwa na ufikiaji wa mtandao mara kwa mara.
Akikimbia na Simbaz, na akiwa peke yake nchini Afrika Kusini, Froome pia alikuwa anaanza kushinda mashindano ya vijana. Bado, Kinjah hakuwa na maoni yoyote kwamba vijana wake wangeshinda kwa kiwango cha juu zaidi.
Hayo yalibadilika kwenye Tour de Maurice mwaka 2005. Mbio za siku sita kuzunguka kisiwa karibu na pwani ya Afrika, Froome alishinda jukwaa, lakini alijikuta akionewa na mashabiki wa eneo hilo, jozi ya ndugu ambao kwenye wakati mwingi wa kuendesha baiskeli kwenye kisiwa hicho.
Aling'oa jukwaa alilohisi kuwa pahala pake, aliporudi nyumbani alimuahidi Kinjah kuwa mwaka ujao atawafundisha waendeshaji wengine somo, na alitumia nguvu zake zote katika mazoezi kwa ajili ya tukio hilo.
Katika hatua ya pili ya mbio za 2006, Froome alijikuta peke yake na watesi wake wa zamani, ambao walianza kumdhihaki kuhusu nafasi yake na kumtukana patois.
‘Akageuka na kuwaambia, “Shhhh!”’ Asema Kinjah, akishika kidole kwenye midomo yake. ‘Kisha akapanda tu.’
Froome alishinda hatua hiyo, na iliyofuata, kabla ya kupata ushindi wa jumla. ‘Hapo ndipo nikajua huyu mtoto yuko serious!’
Muhtasari
Ingawa mbio za mafanikio kwa Froome, ushindi nchini Mauritius haukuweza kuvutia watu wengi nje ya Afrika.
Ili kuendeleza taaluma ya mwendesha baiskeli, Froome alihitaji matokeo kwenye jukwaa la kimataifa, na bila nafasi ya kudumu kwenye timu ya wataalam, hii ingemaanisha kuitwa na shirikisho lake la kitaifa ili kushindana nje ya nchi.
Kufikia sasa mpanda farasi hodari zaidi nchini, Shirikisho la Baiskeli la Kenya hata hivyo kwa kushangaza lilisita kumchagua.
‘Nilimpigania sana Chris kwenda kwenye Michezo ya Jumuiya ya Madola mwaka wa 2006,’ anasema Kinjah. ‘Shirikisho la Kenya halikutaka kumtuma. Walidhani Kenya inapaswa kuwakilishwa na wanariadha weusi pekee. Nilikasirika sana. Tulikosana vibaya sana nikakaribia kupigwa marufuku kuendesha baiskeli na Shirikisho.’
Wakati akademia ya Kinjah ilitoa na kuendeleza vipaji vingi vya uchezaji baiskeli nchini Kenya, mwanzilishi wake alikuwa na uhusiano mbaya kwa muda mrefu na mkuu wa shirikisho rasmi la kuendesha baiskeli nchini, Julius Mwangi.
Huku kundi la baiskeli zilizotumwa kutoka Ulaya hadi Simbaz zikitoweka baada ya kuwasilishwa kwa Shirikisho, wawili hao walikuwa tayari katika hali duni hata kabla ya Mwangi kukataa kuchagua Muzungu wa kuahidi wa Kinjah.
Hata hivyo, pamoja na uwezekano wa kikosi cha Michezo ya Jumuiya ya Madola kinachojumuisha Simbaz, Kinjah na wapanda farasi walitishia kugoma isipokuwa Froome aruhusiwe kupanda.
Hatimaye, Shirikisho lililegea. Baada ya kukopa pesa za kuhudhuria mbio za kufuzu nchini Misri, Froome hatimaye alipata mwaliko wa kushindana mjini Melbourne kwenye michezo hiyo.
Lakini ugumu haukuishia hapo. Sio tu kwamba baiskeli zao hazikuwahi kufika, lakini Kinjah anadai maafisa wa Kenya walijaribu kwa makusudi kufutilia mbali nafasi za timu kwenye michezo hiyo, hata kufikia kuficha chakula na maji kwa ajili ya mbio hizo. Ni dai ambalo pia limerudiwa na Froome.
Licha ya matatizo haya, Kinjah aliondoka kwa muda mrefu wakati wa mbio hizo. Walipokaribia mwisho, waendeshaji wa Kenya waliwasha tukio hilo, huku Froome akishambulia baada ya mshauri wake kurudishwa ndani.
Hatimaye alimaliza akiwa mkuu wa kikosi cha wachezaji sita wa Kenya, akishika nafasi ya 25 - nafasi mbili mbele ya mpanda farasi huyo mkubwa. Ilikuwa ni safari ambayo ilivutia umakini wa mkurugenzi wa utendakazi wa Timu ya GB David Brailsford, mtu ambaye angekuwa bosi wa Froome katika Team Sky.
Baadaye mwaka huo huo, Froome alitumia kuingia kwa barua pepe ya Mwangi kujiandikisha kwa siri kwa Mashindano ya Dunia ya UCI Road.
Ilikuwa hatua ya ujanja lakini ilizaa matunda kwa kiasi kikubwa. Kuonyesha vizuri kwenye mbio hizo kulimaanisha kwamba alichukuliwa na timu ya Afrika Kusini, Konica-Minolta, na msimu uliofuata alipata nafasi kwenye Timu ya Barloworld (pamoja na Geraint Thomas), pamoja na kuitwa kwa Tour de France katika kile kilichotokea. ulikuwa msimu wake wa pili tu kama mtaalamu.
Onyesho zuri katika Giro d'Italia 2009 lilisababisha kuhamishwa hadi Team Sky. Akicheza uchezaji bora wa ndani kwa Bradley Wiggins, mwaka wa 2012 alimaliza wa pili kwenye Tour de France.
Huo ndio mwaka ambao Kinjah aliamua kujinunulia TV. Majira ya joto yaliyofuata yeye na Safari Simbaz waliitumia kumtazama Froome akishinda Tour yake ya kwanza.
Kabla ya msimu kuisha, Froome angerudi Nairobi kuwaonyesha Kinjah na Simbaz jezi ya njano.
Ilikuwa ni mrejesho wa hisia kwa simba anayetangatanga. Lakini ingawa Froome anaweza kuwa Simba yenye mafanikio makubwa zaidi hadi sasa, Kinjah ana vijana wengi zaidi wanaotegemewa.
Tangu bingwa wa baadaye wa Tour alipolala nyumbani kwake, mradi umekua ukiwasaidia wavulana wachanga wapatao 40, kuwapa mahali pa kukaa, pamoja na kuwafundisha kuendesha na kudumisha baiskeli zilizounganishwa na IT na stadi za maisha saidia kupata kazi.
‘Tunachagua kuendesha baiskeli kwa sababu ni nguvu. Sio mchezo wa watoto wanaolia,' anasema Kinjah. ‘Kuendesha baiskeli kunawafaa Wakenya kwa sababu unahitaji kuwa konda, unahitaji kuwa mwerevu, unahitaji kuvumilia, na unahitaji kuwa mgumu.
‘Wakenya tayari ni watu wagumu kwa sababu ya mtindo wa maisha. Tunahitaji tu kuhamisha hiyo kwa baiskeli. Hakuna mtu anayekula chips au hamburger vijijini.
‘Baadhi ya watoto wanaokuja wana wazazi ambao hawathamini elimu, kwa hiyo wana muda mwingi wa kuwafunza. Lakini hatutaki waendesha baiskeli wenye nguvu na wajinga.
‘Ndiyo maana tunafundisha umekanika na IT, kwa sababu si kila mtu anaweza kuwa Chris Froome.’
Licha ya hamu kubwa ya kusaidia kila mtu anayejitokeza kwenye mradi, rasilimali chache inamaanisha kuwa sio kila Safari Simba anaweza kuazima baiskeli kila wakati.
Na wakati Kinjah bado ni mtetezi wa uwezo wa kubadilisha maisha wa baiskeli, mpira wa miguu unamruhusu kusaidia vijana zaidi.
‘Baiskeli ni ghali sana,’ anaeleza. ‘Tunacheza soka sana.’
Kufikiri kimbinu
Ni mchezo Kinjah anaamini husaidia kukuza aina ya fikra za kimbinu ambazo zinaweza kumtengenezea mwendesha baiskeli mzuri. Muhimu zaidi, hata hivyo, inamaanisha kuwa anaweza kusaidia watu zaidi.
‘Mpira ni chini ya dola moja,’ anamwambia Mwendesha Baiskeli. 'Na hauhitaji viatu, ili kila mtu aweze kwenda. Wakati sio lazima kuchagua nani anaweza kuja ni bora zaidi.’
Siku hizi, kwa wale wanaoonyesha uwezo wa kweli, Simbaz wana programu ya kulisha inayofanya kazi na timu za Afrika kama vile Dimension Data, nyumbani kwa waendeshaji wa Eritrea Daniel Teklehaimanot na Natnael Berhane, pamoja na Mnyarwanda Adrien Niyonshuti.
Ni mpango huu ambao Kinjah anaota kutoa Chris Froome anayefuata - na labda mshindi wa pili wa Afrika wa Tour de France.
